Limited Şirket mi…..AŞ mi………

Gerek şirket kurarak ticari yaşama yeni girecek, gerekse öteden beri faaliyetini
şahıs olarak yürüten ancak artık şirketleşmek isteyen vatandaşlarımıza yardımcı
olma ümidi ile bugünkü yazımızı bu konuya ayırmak
istiyoruz.

Ortak sayısı

Eski Ticaret Kanunu
döneminde limitet şirket en az 2, anonim şirket ise en az 5 kişi ile
kurulabiliyordu. Bu durum da limitet şirketi daha tercih edilir yapıyordu. Yeni
TTK ile hem limitet hem de anonim şirketler tek kişi ile kurulabiliyor. Ancak
limitet şirketlerde ortak sayısı 50’yi geçemiyor, anonim şirketlerde ise böyle
bir sınırlama yok.

Sermaye ve pay senedi

Limitet
şirket kurmak için asgari 10 bin TL sermaye gerekirken, anonim şirketler için bu
tutar 50 bin TL. Eski TTK döneminde yalnızca anonim şirketlerde pay senedi
bastırılabiliyor iken artık hem limitet hem de anonim şirketler pay senedi
çıkarılabiliyor. Ancak limitet şirketlerde hamiline pay senedi çıkarma imkanı
yok.

Diğer taraftan belli bir ölçeğe gelen anonim şirketlerin halka
açılması ve borç para bulabilmek için tahvil çıkarabilmesi mümkün; ancak limitet
şirketler için böyle bir imkan söz konusu değil.

Pay devri ve
yönetim

Limitet şirketlerde pay senedi devri için; pay devrine
ilişkin yazılı sözleşmenin hazırlanması, bu sözleşmenin noterce onaylanması, pay
devrinin şirket genel kurulunca tasdiki, ticaret siciline tescili, devrin şirket
pay defterine kayıt edilmesi gerekmekte. Anonim şirketlerde ise sermaye payının
devri daha kolay. Ortak sahip olduğu hisseyi devretmek istediğinde ana
sözleşmede aksine bir hüküm yoksa hisse devri sözleşmesi ile devredebiliyor.
Noter huzurunda devir de şart değil.

Yönetim açısından ise; limitet
şirketlerde ortaklardan en az birinin müdür olması gerekirken; anonim
şirketlerde böyle bir zorunluluk bulunmuyor.

SGK primleri
yönünden

Birçok kişi bu konudan haberdar değil ancak emekliler
yönünden sermaye şirketlerine ortak olmanın bir riski var. Limitet şirket ortağı
olan emeklilerin aylıklarından sosyal güvenlik destekleme primi kesintisi
yapılıyor. Anonim şirkete ortak olunması durumunda ise bu kesinti
yok.

Bakanlık temsilcisi ve denetim

Limitet
şirketlerin genel kurul toplantılarında bakanlık temsilcisi bulundurma
zorunluluğu bulunmuyor. Anonim şirket genel kurullarında ise alınacak kararların
niteliğine göre bazı durumlarda bakanlık temsilcisi (hükümet komiseri) bulunması
zorunlu.

Anonim ve limitet şirketler arasındaki bir diğer farklılık ise
denetim noktasında. Limitet şirketler eğer bağımsız denetim kapsamına girmiyor
ise bağımsız denetime tabi değil. Anonim şirketler ise her hal ve şartta
denetime tabi.

Pay devirlerinde vergi var
mı?

Okurlarımızın en çok merak ettiği konulardan biri de bu;
yani, limitet veya anonim şirket ortaklık paylarının devrinde vergi olup
olmadığı hususu. Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80. maddesine göre; iki
yıldan fazla süre ile elde tutulan hisse senetlerinin elde çıkarılmasında vergi
yok; ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılması ise süre ile
mukayyet olmaksızın vergiye tabi.

Buna göre 2 tam yıldan uzun süre ile
elde tutulan anonim şirket pay senetlerinin elden çıkarılması durumunda vergi
ödenmeyeceği kesin. Ancak aynı şeyi limitet şirketler için söylemek zor. Zira
her ne kadar yeni TTK’ya göre limitet şirketler de pay senedi çıkarabiliyor olsa
da, bu pay senetlerinin anonim şirket hisse senetleri ile aynı hukuki yapıda
olup olmadığı hususu henüz netlik kazanmadı. Bu nedenle limitet şirket ortaklık
paylarının 2 yıl geçtikten sonra da elden çıkarılmasında vergi
çıkabilir.

Ortakların kamu borçlarından
sorumluluğu

Sermaye şirketlerinin 3. kişilere karşı sorumluluğu
şirketin sermayesi ile sınırlı. Ancak bu durum limitet şirketlerde kamu borçları
açısından geçerli değil. Limitet şirket ortakları, şirketten tamamen veya kısmen
tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye
hisseleri oranında doğrudan doğruya kişisel mal varlıkları ile
sorumlular.

Şirkette kanuni temsilci konumunda olmayan anonim şirket
ortaklarının ise kamu borçları için ilave bir sorumlulukları söz konusu değil.
Sermaye borcunu ödeyen ortağın, kamu borcu dahil hiçbir borç için ek sorumluluğu
bulunmuyor.

28.10.2013           Necati BAĞIŞ                                                        Kaynak: Muhasebe Türk